Öncelikle eğitim nedir sorusu ile başlayıp eğitimin tanımını yapmak gerekir. Çünkü eğitim çeşitleri nelerdir sorusunun cevabı bu tanımdaki terimlere bağlıdır.
Eğitim Nedir?
Türk Dil Kurumu çevrim içi sözlüğünde eğitimin tanımı şu şekildedir:
Çocukların ve gençlerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veya dışında, doğrudan veya dolaylı yardım etme, terbiye:
Ancak bu tanımda, akademik olarak eğitimin tanımını yapmamaktadır. Eğitimin akademik tanımları şu şekildedir:
- "Eğitim, yaşamı sürdürmek için gereken yeterliliği (deneyim, donanım, bilgi, birikim, tutum, davranış) kazanma sürecidir" (kaynak).
- "Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik yönde değişiklik meydana getirme sürecine eğitim denir ( En yaygın ve hemfikir olunan tanımdır) "
- "Kişinin, içinde yaşadığı toplumun olumlu değerlerine göre, yeteneklerinin, tutum ve davranış biçimlerinin geliştirilme sürecidir." (kaynak)
- "İnsan davranışında yetenek, istidat, karakter ve bilgi bakımından belli gelişmeler sağlamak amacıyla yürütülen etkiler sistemi" (kaynak)
- "Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir" (kaynak)
Tüm bu tanımlarda ortak olan bir şey vardır: Süreç. Eğitim, bir zaman dilimini kapsar. Bir diğer ortak şey ise amaçtır. Eğitim bir amaç için belli bir süre yapılan eylemler bütünüdür.
Eğitim Çeşitleri Nelerdir?
Eğitim türleri temelde iki başlık altında değerlendirilir:
- Formal Eğitim
- İnformal Eğitim
Formal eğitim ile informal eğitim pek çok açıdan birbirinden farklıdır. Eğitimin iki temel ögesini oluşturan eğitim çeşitlerinin tanımları şu şekildedir:
Formal Eğitim Nedir?
Formal eğitim okul ve eğitim kurumlarında, uzman eşliğinde, belirli bir süreyi kapsayacak şekilde verilen eğitimdir. Öğretim yolu esas alınır. Öğretilenler, ölçme ve değerlendirme araçlarına tabii tutulur.
Formal eğitimin özellikleri şunlardır:
- Mesleği öğretmek olan usta öğretici, öğretmen ya da uzmanlar tarafından verilir.
- Eğitim süreci rast gele değil, düzenlidir. Profesyonel bir planlama söz konusudur.
- Eğitim, programlara göre verilir.
- Belirli bir fiziki ortamda sunulur.
- Gelişim yönü, amacı bellidir.
- Formal eğitimde olumsuz davranışlar hedeflenmez. Olumlu davranış geliştirme ya da olumsuz davranışı olumluya çevirme eğilimi vardır.
- Eğitim süreci kontrollüdür.
- Eğitim sonunda ölçme ve değerlendirme aşaması bulunur.
- Ölçme değerlendirmenin sonucuna göre belge / sertifika verilir.
Örneğin okullar formal eğitimin bir türüdür. Okulların kendisi fiziki ortamı meydana getirir, profesyonel bir ekip olan öğretmen ve idarî kadro bulunur, programa dayalı bir süreç vardır, eğitim - öğretim yılı sınırlıdır, sınavlar ile ölçme ve değerlendirme yapılır, sınav başarısına göre belge verilir.
İnformal Eğitim Nedir?
İnformal eğitim, formal eğitimin tam aksidir. Çevresel öğrenme diye de geçer. Kişinin bulunduğu sosyal ortamındaki öğrenme biçimidir. "Eğitim ailede başlar" inancının dayandığı eğitmdir.
İnformal eğitimin özellikleri şunlardır:
- Aile bireyler, çevredeki herkes eğitime katkı sağlar. Yani uzman bir kadro yoktur.
- Süre sınırlaması yoktur. Dolayısıyla programlama da yoktur.
- Gözlem, model alma ve taklit en yaygın öğrenme yollarıdır.
- Telkin, eleştiri, öğüt verme öğrenmenin temelidir.
- Olumlu ya da olumsuz gelişme olabilir.
- Kontrolsüzdür.
- Genelde formal eğitiminden daha fazla alana sahiptir.
- Doğuştan, istemsizce olan bir süreçtir.
- Sosyal öğrenme çok önemli bir yeri kaplar.
- Ölçme ve değerlendirme aracı yoktur.
- Diploma / sertifika gibi belge yokturç
- Fiziki bir ortam söz konusu değildir.
İnformal eğitim, aileden, arkadaş çevresinden görülen davranış şeklidir. Örneğin köyde yaşayan bir çocuğun bitki türlerini bilmesi, nasıl çapa yapılacağını bilmesi, şiveli konuşması informal eğitimdir. Başka bir örnek ise sürekli küfür edilen bir ortamda yetişen çocuğun küfür etmesi ya da küfür etmeyi yadırgamaması.
İnformal eğitim, formal eğitimden daha fazla bir zaman dilimine sahiptir. Örneğin okul, 8 - 12 saatlik bir süreci kapsıyorsa informal eğitim tüm günü kapsamaktadır. Bunun nedeni okul ortamının da bir informal eğitim olmasıdır.
Formal Eğitim Çeşitleri Nelerdir?
Formal eğitim kendi arasında ikiye ayrılır:
- Örgün Eğitim
- Yaygın Eğitim
Örgün Eğitim Nedir?
Örgün eğitim TDK tanımında olduğu gibi çocuk ve gençlere hitap eden eğitim şeklidir. Yani okuldaki eğitimdir. Birbirini takip eden kesitlerden meydana gelir. Milli Eğitim esaslarına bağlı olarak devam eder. Örgün eğitim basamakları şu şekildedir:
- Okul Öncesi Eğitim (72 ay öncesi eğitimi)
- İlkokul (6-10 yaş arası çocukların eğitim ve öğretimi)
- Ortaokul (10-14 yaş arası çocukların eğitim ve öğretimi)
- Ortaöğretim (İlköğretim sonrasındaki en az 4 yıllık eğitim)
- Yükseköğretim (Ortaöğretim sonucundaki en az 2 yıllık eğitim)
Ülkemizde, yükseköğretim hariç diğer dönemler zorunludur. Anaokulu da bu durum dahildir. Anaokulu zorunlu mu sorusu hakkında daha fazla bilgi için Anaokulları için Mobilin Önemli başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.
Yayın Eğitim Nedir?
Her yaş grubuna hitap eden, belli bir süre içinde sonlanması hedeflenir ve eğitim sonunda belge verilir. Yaygın eğitim, örgün eğitime dahil olmayanları, meslek kazanmak isteyenleri, meslek içi kazanım elde etmek isteyenleri kapsar. Ülkemizdeki yaygın eğitim kurumları şunlardır:
- Halk Eğitim Merkezleri
- Hizmet İçi Eğitim
- KPSS, ÖSS gibi sınavlara özel verilen kurslar
- Çıraklık Okulları
- Meslekî Eğitim Merkezleri
- Uzaktan Eğitim ( Açık Öğretim, İkinci Üniversite Programları
iOkul Hem Örgün Hem de Yaygın Eğitime Katkı Sağlar
iOkul, örgün eğitimdeki sürecin devamlılığını sağlamaktadır. Hem örgün eğitime yardımcı unsurları içermektedir hem de uzaktan eğitim modülü ile yaygın eğitime teknolojik destek sağlamaktadır.
iOkul güvenli eğitim teknolojileri şu modüller ile örgün eğitime teknolojik destek vermektedir:
- Yoklama
- Ödev verme
- Aferin Verme
- Mesajlaşma
- Etkinlik
- Ders Dağıtım Programı Oluşturma
- Akıllı Tahta Kontrol
- Ders Etkinliği Kontrolü
