Çok uzun zamandır eğitiminde yer olan ev ödevi gerçekten de öğrencinin okuldaki ve hayattaki başarısını etkiliyor mu? Ev ödevi öğrencilere sorumluluk mu veriyor yoksa sadece evde sorun çıkmasına neden olan bir yük mü? Ev ödevini velinin yapması öğrenciye ne kazandırıyor ne kaybettiriyor? En önemlisi de bu konuda MEB'in kararları, uygulamaları, stratejileri neler? Bu yazı, ev ödevine ait bu soru işaretlerine akademik araştırmalar ile bir cevap getirmeyi amaçlamaktadır.
Ev ödevi, sadece ülkemizde değil tüm dünyada uygulanan bir sistemdir. Öğrenci okula gider ve okul çıkışı eve, evde yapması gereken bazı sorumluluklar ile döner. Bu sorumluluklar içinde, okuldaki bilgileri tekrar etmek, yarınki okul programına hazırlanmak ve bunun dışında başka etkinlikler olur. Tüm dünya, çok ama çok uzun zamandır bu teknikle çocuklara sorumluluk, görev bilinci, akademik başarı, programlı olma gibi temel şeyleri aşılamayı amaçlamaktadır. Çocukların eğitime en açık olduğu dönem de ilkokul olduğu için ödevler genelde ilkokul döneminde verilir. Ancak bazı araştırmalar ev ödevi kavramına bazı itirazları bulunmaktadır.
Ev Ödevi Kavramı Nedir? Ev Ödevi Doğru Bir Tanım mı?
Ev ödevi, kavram ve isimlendirme açısından pek çok eleştiri almıştır. Bunları madde madde sıralayalım:
- Ödev, okul dışı etkinliklerin hepsini kapsar çünkü eğitim sadece okulda değil ömür boyu devam eden bir süreçtir. Bu bakımdan "ev ödevi" ya da "homework" kapsamı bakımından iyi bir adlandırma değildir.
- Eğitimde fırsat eşitliği olmalıdır. Maalesef bazı öğrencilerin "ev" ay da "oda" şansları yoktur.
- Ödev sadece akademik başarı için değildir. Sadece bilişsel yetenekleri geliştirmemelidir. Bu bakımdan ödevin kavramı, sorumluluk ve disiplin ile birlikte anılmalıdır.
- Ev ödevi, çocukların ailelerinden bağımsız yapmaları gereken bir süreçtir. Bu nedenle ilkokul öğrencilerinin makas, kesici, delici aletlerle yapabileceği proje ve ödevler kısıtlanmıştır. Ek olarak her çocuk, aile konusunda eşit şartlarda olmayabilir. Anne ve babası çalışan, evde genel olarak yalnız yaşayan çocukların da durumu düşünülmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı tüm bunları gözeterek ödevler hakkında şu düzenlemeyi getirmiştir:
“Öğrencilerimize proje ve performans ödevleri ile ilgili yönergeler verilirken; çalışma içeriğinin yapılandırmacı öğretim yaklaşımına uygun olarak şekillenmesi gerektiği, öğrenci katkısı ve çabası ile öğrencinin öğrenmesine sağladığı yararların neler olabileceği değerlendirilmelidir. Ayrıca; öğrencinin çevresel ve ekonomik şartları da göz önüne alınmalı ve yararlanacağı kaynaklar konusunda da rehberlik yapılmalıdır” (25.01.2007 tarih ve 320/1078 sayılı Genelge)
Tüm bu nedenlerden ötürü, son zamanlarda ödev için kullanılan terim okul sonrası çalışmadır. Ancak bu isimlendirmenin sorununun dışında ödev, eğitim sisteminin yeri doldurulamaz bir parçasıdır. Özellikle Türk Milli Eğitim Sistemi içinde ev ödevi, eğitim - öğretim faaliyetleri için düzenlenen ama vazgeçilmeyen bir unsurdur. Ek olarak bu durum sadece bizim ülkemiz için değil Amerika ve Rusya için de geçerlidir.
Buradaki en önemli konu, ödev sürecinde velinin rolüdür. Çünkü ödev her ne kadar çelişkili bir konu olsa da eğitim bilimcilerin çoğu, ödev verilmesi konusunda hemfikirdir.
Ödev, Çocuk ve Ebeveyn İlişkisi Nasıl Olmalıdır?
Okul sonrası çalışmalar, çocuklara verilmiş olsa da veli gözetiminde yapılması önemlidir. Çünkü ödev, sadece çocuğu değil velilere de verilen bir görevdir. Hatta imkan dahilinde okul sonrası etüt zamanlarından da veliler olmalı, hiç olmadı ödevden haberdar olmalıdır.
Velilerin öğrencilerin ödevinden haberdar olması demek, ödevlere velilerin yardımcı olması demek değildir. Son yapılan genelge değişikliğine göre öğrenciler, ödevlerini kendileri yapmalı, öğretmenler de bu çerçeve dahilinde, çocuğun yapabileceği ödevler vermelidir. Ödev vermek yasak değildir ancak öğretmenlerin ödevleri not amacıyla verilme uygulaması MEB tarafından kaldırılmıştır. Bu konuda ayrıntılı bilgi için "Ödev Vermek Yasak mı" adlı yazıya göz atabilirsiniz.
Bir okulun kapasitesini, orada çalışan öğretmen ve idari kadroyu düşündüğümüzde, öğretmenlerinin çocuklara verdikleri ödevleri tek tek velilere haber vermesi mümkün değildir. Bu bakımdan en yaygın yöntem öğretmenlerin öğrencilere ödevlerini yazdırması ve çocuk aracılığıyla ödevi ailelere bildirmesidir. Ancak tahmin edilebilir nedenlerden ötürü bu yöntem sağlıklı değildir. Çoğu zaman velilerin ödevden ya haberi olmaz ya da eksik bilgiye sahip olurlar. iOkul, tam da bu soruna bir çözüm getirdi: Ödev Modülü.
iOkul Ödev Modülü, öğrenciye verilen ödevin bir bildirim ile velinin telefonuna gelmesidir. Öğretmenler, ödevi bu modül ile de verebilirler. Ek olarak, öğretmen ödev kontrolünü yine bu modül üzerinden yapabilir, ödev hakkında not yazabilir. Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:
KAYNAKÇA
Çavuş Şahin ve Yasemin Boyacı Altınay. İLKÖĞRETİMDE EV ÖDEVLERİNE YÖNELİK ETÜT ÇALIŞMALARI: KAVRAMSAL BİR ANALİZ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 1, Sayı 1, Aralık 2008 (41-52). Online Kaynak
Şahin Kapıkıran ve Hüseyin Kıran. EV ÖDEVİNİN ÖĞRENCİNİN AKADEMİK BAŞARISINA ETKİSİ. PAÜ. Eğitim Fak.Derg. 1999, Sayı:5. Online Kaynak
Sibel Duru ve Suna Çöğmen. İlkokul ve Ortaokul Öğrencileri ile Velilerin Ev Ödevlerine Yönelik Görüşleri. Elementary Education Online, 2017; 16(1): 354 - 365. Online Kaynak
